Utrudnianie kontaktów z dzieckiem

 

W życiu osobistym spotykają nas najróżniejsze sytuacje. Nasz związek/małżeństwo rozpada się z powodu zdrady, utraty zaufania, braku wsparcia ze strony partnera życiowego. Wszystkie te wydarzenia są wyjątkowo trudnym okresem w życiu każdego człowieka. Kiedy zostaniemy poważnie zranieni przez współmałżonka, mamy ochotę zrobić wszystko żeby odczuł jak wielką krzywdę nam wyrządził. Niestety w tym miejscu bardzo często rozchodzący się małżonkowie rozpoczynają „walkę dziećmi”. Utrudnianie kontaktów z dzieckiem drugiemu z rodziców jest jedną z częstszych bolączek z jaką spotykam się na co dzień w swojej pracy.

Egzekucja kontaktów z dzieckiem – nakazanie zapłaty

 

Nagminnie dochodzi do sytuacji, w których małoletniego nie ma akurat w domu w chwili, w której powinien być z niego zabrany przez uprawnionego. Nierzadko zdarza się też tak, iż po wydaniu orzeczenia w przedmiocie kontaktów, dziecko zaczyna bardzo często „chorować” (pamiętajmy, że rodzic, u którego dziecko przebywa, jest zobowiązany do przedłożenia odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego chorobę dziecka). Wskazane sytuacje stanowią jedne z powszechniejszych zabiegów zmierzających do utrudnienia kontaktów rodzica z dzieckiem.

Rodzic, pod którego pieczą znajduje się dziecko czy też rodzic uprawniony do kontaktów z małoletnim, nie pozostaje jednak bezkarny w przypadku nierespektowania ustalonych przez sąd kontaktów. Osoba której kontakt z dzieckiem jest utrudniany może bowiem starać się zdyscyplinować drugiego z rodziców,  przez stosowanie wobec niego środków przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego.

Sąd rodzinny (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka)na wniosek osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem, może zagrozić rodzicowi, pod którego pieczą dziecko pozostaje, nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku w przedmiocie kontaktów z dzieckiem.Jeżeli osoba, której Sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty, nie wypełnia nadal swego obowiązku, Sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej na rzecz drugiego rodzica.
Z możliwości tej skorzystać może nie tylko ten kto jest uprawnionym do kontaktów, ale również osoba, która zajmuje się dzieckiem na co dzień. Może to mieć miejsce w przypadku, gdy drugi rodzic nie dotrzymuje ustaleń w przedmiocie przykładowo czasu trwania spotkania z dzieckiem.

Sąd opiekuńczy może więc zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej:

• osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje – na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem – lub

• osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem – na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.

Jest to dość skuteczna metoda wyegzekwowania naszych uprawnień. Zapłata określonej sumy pieniężnej na rzecz naszego przeciwnika jest karą wyjątkowo dotkliwą i skuteczną. Nie znam bowiem przypadku, w którym skonfliktowane strony chętnie przekazałyby jakąkolwiek kwotę na rzecz „nieprzyjaciela”.

Tryb postępowania w sprawie wydania postanowienia nakazującego zapłatę

 

Istnieje możliwość wcześniejszego tzn bez dodatkowego wszczynania postępowania w przedmiocie zagrożenia nakazem zapłaty, zabezpieczenia się przed naruszaniem obowiązków związanych z realizacją kontaktów. Sąd opiekuńczy może bowiem już na etapie postępowania regulującego kontakty z małoletnim, zagrozić nakazaniem zapłaty w razie istnienia już w chwili orzekania, realnej obawy naruszenia obowiązków wynikających z wydawanego postanowienia w przedmiocie kontaktów. Jeżeli więc wiemy, że drugi z rodziców będzie utrudniał prawidłowy przebieg spotkań, to warto pomyśleć o takim „zabezpieczeniu” zdecydowanie wcześniej.

Możliwość wydania postanowienia nakazującego zapłatę określonej kwoty pieniężnej przedstawia się odmiennie w przypadku, gdy zagrożenie nakazaniem zapłaty zostało orzeczone w postępowaniu wykonawczym na podstawie art. 598[15] kpc (tzn jest poprzedzone wydaniem orzeczenia sądu czy też ugodą w przedmiocie kontaktów z dzieckiem) oraz inaczej, gdy zostało orzeczone bezpośrednio w postępowaniu regulującym sposób kontaktów z dzieckiem.

W pierwszej ze wskazanych sytuacji , nakazanie zapłaty będzie orzeczone, jeżeli osoba naruszy obowiązki przynajmniej dwukrotnie tzn po naruszeniu obowiązku, w związku z którym sąd opiekuńczy zagroził jej nakazaniem zapłaty, nadal nie wypełnia ciążącego na niej obowiązku. Innymi słowy w tym przypadku Sąd powinien najpierw zagrozić nakazaniem zapłaty za każde naruszenie obowiązków, a następnie dopiero nakazać zapłatę oznaczonej sumy pieniężnej.

W drugim ze wskazanych przypadków (art. 582¹§3 kpc), Sąd opiekuńczy nakaże zapłatę należnej sumy już po dokonaniu pierwszego naruszenia. Innymi słowy sam stan uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków, stworzył podstawę do zagrożenia, już w orzeczeniu ustalającym kontakty, zapłatą oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz drugiego rodzica.

Prawomocne postanowienia nakazujące zapłatę określonej kwoty pieniężnej są tytułami wykonawczymi bez potrzeby nadawania klauzuli wykonalności, co również przyspiesza i ułatwia całą sprawę. W przypadku, gdy zobowiązany do zapłaty nie chce się podporządkować orzeczeniu, uprawniony może od razu udać się do komornika (mając jedynie wniosek egzekucyjny oraz postanowieniem sądu opiekuńczego).

Udziału kuratora w kontaktach

 

Kolejną formą dyscyplinowania rodziców w kwestii respektowania ustalonych kontaktów jest orzeczenie przez Sąd o konieczności partycypacji kuratora w spotkaniach z małoletnim. W takim przypadku kurator obowiązany jest między innymi pilnować, aby kontakty odbywały się w wyznaczonych terminach, trwały ustaloną liczbę godzin. Ponadto bardzo często kurator obowiązany jest do przebywania z małoletnim i rodzicem podczas całego spotkania. Po ukończeniu kontaktów kurator przedkłada sprawozdania z ich przebiegu w terminach ustalonych przez Sąd.

Generalnie kurator nie ma prawa ingerować w przebieg kontaktów, jednakże jeśli zauważy, że dobro dziecka jest zagrożone to powinien wezwać Policję.

Opłatę za udział kuratora w spotkaniach z małoletnim uiszcza się za każdym razem gdy kurator się stawił. Ważnym jest również fakt, iż opłata ta jest zupełnie niezależna od czasu trwania spotkania- bez znaczenia jest czy trwało ono 2 czy 6 godzin.

Kosztami udziału kuratora w kontaktach obciążany jest ten z rodziców, który wnosi o jego powołanie. Jednakże, w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, Sąd może obciążyć kosztami działania kuratora drugiego z rodziców. Taka sytuacja ma najczęściej miejsce w przypadku, gdy przyczyny uzasadniające ustanowienie kuratora leżą wyłącznie po stronie rodzica, który nie chciał jego powołania.

Niechęć dziecka do utrzymywania kontaktów z rodzicem

 

Zdarzają się sytuacje, w których dziecko nie wyraża chęci spotykania się z drugim rodzicem. Taka postawa małoletniego najczęściej spowodowana jest niewłaściwym zachowaniem rodzica-opiekuna, który stara się „nastawić” dziecko przeciwko współmałżonkowi (oczywiście pomijam tu sytuacje, w których rodzic sam wyrządził jakąś poważną krzywdę swojemu dziecku i stąd niechęć małoletniego do kontaktowania się z nim). W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem wydaje się skierowanie rodziców małoletniego na terapię rodzinną. Dziecko może uczęszczać na terapię razem z rodzicami ale tylko wtedy, gdy prowadzący terapię, po spotkaniu z rodzicami uzna, że będzie to w interesie dziecka. W polskim prawie przewidziane jest kilka rozwiązań,które nakazują liczenie się ze zdaniem i wolą dziecka (art. 95 § 4 kro). Uregulowanie kontaktów z dzieckiem powinno być, poprzedzone wysłuchaniem małoletniego przez Sąd. Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka obowiązany jest wysłucha je i uwzględnić jego zdanie, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają. Jednakże do dnia dzisiejszego nie spotkałam się z sytuacją, w której Sąd, przed wydaniem orzeczenia, wysłuchałby osobiście małoletniego. Sądy, co do zasady kierują dzieci na badanie do Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego i wydając rozstrzygnięcie posiłkują się opinią sporządzoną przez RODK.